Avtomobil xaridi — katta mas’uliyat talab qiladigan jarayon. Bozor katta, taklif ko‘p, narxlar turlicha. Shuning uchun xaridorlarning ko‘pchiligi bir xil xatolarga yo‘l qo‘yadi. Quyida mashina xarid qilishda eng ko‘p uchraydigan 10 ta xato va ularni qanday oldini olish haqida fikr yuritamiz.
- Faqat tashqi ko‘rinishga qarab qaror qabul qilish
- Mashina tarixini tekshirmaslik
- Test-drive qilmaslik
- Mustaqil mutaxassisga ko‘rsatmaslik (ustasiz tekshirish)
- Hujjatlarni sinchiklab tekshirmaslik
- Arzon narxga aldanish
- Moliyalashtirish shartlarini va xarajatlarni hisoblamaslik
- Modelning ehtiyot qismlari va servis tarmog‘ini inobatga olmaslik
- Shartnomani to‘liq o‘qimasdan imzolash
- Hissiyot bilan xarid qilish (shoshilish)
Faqat tashqi ko‘rinishga qarab qaror qabul qilish
Nega xato: Tashqi ko‘rinish — birinchi taassurot. Ammo silliq bo‘yoq, chiroyli salon yoki yangi ko‘rinish yashirin nosozliklarni — dvigatel, transmissiya, ram yoki elektr tizimidagi muammolarni yashirishi mumkin.
Qanday aniqlash mumkin: Bo‘yoqning tekisligi, rang uyg‘unligi, panel va panellar orasidagi bo‘sh joylar, vino (VIN) raqamining holati.
Oldini olish: Har doim professional diagnostika qildiring (kompyuter diagnostika, ko‘tarma tekshiruvi) va mashinani pod’yomnikda tekshiring. Bo‘yoq qalinligini o‘lchash (paint meter) — avariya yoki ta’mir belgilarini ko‘rsatadi.
Mashina tarixini tekshirmaslik
Nega xato: Avariya, garov, rasmiy hujjatlardagi nomuvofiqliklar yoki odometr qaytarilishi kelajakda katta muammo bo‘ladi.
Qanday aniqlash kerak: Ro‘yxatga olish hujjatlari, texpassport, sug‘urta tarixini tekshirish; odometr o‘zgarishlarini solishtirish.
Oldini olish: Mahalliy elektron bazalar, Carfax/AutoCheck (agar mavjud bo‘lsa) yoki IIV ma’lumotlari orqali tarixni tekshiring. Sotuvchidan oldingi egalarning ma’lumotini so‘rang.
Test-drive qilmaslik
Nega xato: Avtomobilni haqiqiy yo‘l sharoitida haydab ko‘rmasdan uning yurishi, karobka hodisasi, rul, tormoz va dvigatelning ovozini bilib bo‘lmaydi.
Qanday aniqlash mumkin: Dvigatelni harakatga tushirgach tortishish, tebranish, tormozning javobi, uzatmalar qutilaridagi o‘ziga xos “urinish” yoki ovozlar.
Oldini olish: Har doim kamida 20–30 daqiqalik test-drive qiling; turli tezliklarda, tormozlash va burilish sharoitida sinab ko‘ring. Yo‘l sharoitini imkon qadar real hayotga yaqinlashtiring.
Mustaqil mutaxassisga ko‘rsatmaslik (ustasiz tekshirish)
Nega xato: Ko‘pchilik texnik tafsilotlarni yoki yashirin muammolarni aniqlay olmaydi. Sotuvchi esa kamchiliklarni yashirishi mumkin.
Qanday aniqlash kerak: O‘zingiz bilgan xatoni topa olmaysiz; sotuvchi “hammasi yaxshi” degan umumiy javob beradi.
Oldini olish: Ishonchli mexanik yoki diagnostika servisini chaqiring. Sotib olishdan oldin mustaqil ekspertiza hisoboti talab qiling.
Hujjatlarni sinchiklab tekshirmaslik
Nega xato: Garov, qarzdorlik, rasmiy hujjatlardagi nomuvofiqliklar va avtoulovning noqonuniy transaksiyalari keyinchalik katta muammolar tug‘diradi.
Qanday aniqlash mumkin: Texpassportdagi VIN, egasi ma’lumotlari, bojxona yoki eksport-import cheklovlari.
Oldini olish: Hujjatlarni diqqat bilan solishtiring, IIV va bank/garov ma’lumotlarini tekshiring. Shartnomani notarius orqali rasmiylashtirishni o‘ylab ko‘ring.
Arzon narxga aldanish
Nega xato: Juda past narx — ko‘pincha yashirin nuqson yoki noqonuniy kelib chiqishni bildiradi. “Ajoyib taklif”ning sababi bo‘ladi.
Qanday aniqlash kerak: Bozor narxlari bilan solishtiring; past narx uchun izohini so‘rang.
Oldini olish: Bozor tahlili qiling, xomashyo va modifikatsiyalarni hisobga oling. Agar narx juda past bo‘lsa, ko‘proq tekshiruv talab qiling.
Moliyalashtirish shartlarini va xarajatlarni hisoblamaslik
Nega xato: Kredit, sug‘urta, ta’mirlash, yoqilg‘i va servis xarajatlari umumiy xarajatni sezilarli oshiradi.
Qanday aniqlash kerak: Kredit foizi, boshlang‘ich to‘lov, oyiga to‘lov miqdori, sug‘urta turlari va xizmat ko‘rsatish xarajatlari.
Oldini olish: To‘liq xarajatlar rejasini tuzing — OPEX (operatsion xarajatlar): yoqilg‘i, texservis, ta’mirlash, sug‘urta. Kredit bo‘lsa — to‘lov jadvalini oldindan hisoblang.
Modelning ehtiyot qismlari va servis tarmog‘ini inobatga olmaslik
Nega xato: Ba’zi brend yoki modellar uchun ehtiyot qismlar qimmat yoki kam, servis markazlari cheklangan bo‘lishi mumkin.
Qanday aniqlash kerak: Model bo‘yicha mahalliy bozor va servis tarmog‘ini o‘rganing.
Oldini olish: Mashhur va servis tarmog‘i keng bo‘lgan modellarga ustunlik bering yoki xarajatlarni oldindan hisoblang.
Shartnomani to‘liq o‘qimasdan imzolash
Nega xato: Shartnoma shartlarida kafolat, qaytarish shartlari, penya yoki qo‘shimcha to‘lovlar yashirin bo‘lishi mumkin.
Qanday aniqlash kerak: Sotuvchi shartlarni tezda o‘qitmoqchi bo‘lsa yoki “standart” desh bo‘lsa.
Oldini olish: Shartnomani so‘ngacha o‘qib chiqing, tushunmagan joylaringizni huquqshunosga ko‘rsating. Har bir bandga e’tibor bering.
Hissiyot bilan xarid qilish (shoshilish)
Nega xato: Tez qaror qabul qilish qayta sotib olish yoki katta ta’mirlarga olib kelishi mumkin. Sotuvchilar ko‘pincha “bugun sotib olsaniz chegirma bo‘ladi” deb shoshiladilar.
Qanday aniqlash kerak: O‘zingizni bosim ostida his qilsangiz; “shu darajada yoqdi, kechirmang” deb his qilasiz.
Oldini olish: Sovuqqonlik bilan qaror qabul qiling — ro‘yxat tuzing, muqobil variantlarni solishtiring, uchinchi tomon fikrini oling.
Qaynoq24.uz smartfon tanlashda yo‘l qo‘yiladigan 10 ta xato haqida yozgan edi.
