O‘zbekiston xalqaro zaxiralari 7-noyabr holatiga ko‘ra yangilandi. Markaziy bank ma’lumotiga ko‘ra, 1-noyabrda rasmiy zaxiralar $59,3 mlrd bo‘ldi. Bu ko‘rsatkich 1-oktabrdagi $54,9 mlrd dan oshgan.
Rasmiy zaxiralarning asosiy qismini oltin tashkil etadi. Oltin qiymati 1-oktabrdagi $44,2 mlrd dan $47,8 mlrd ga ko‘tarilgan. Unsiya hajmi 11,9 mln troya unsiyasiga teng.
Konvertatsiya qilinadigan xorijiy valyutadagi zaxiralar ham o‘sdi. Ular 1-oktabrda $10,18 mlrd bo‘lgan bo‘lsa, 1-noyabrda $10,91 mlrd ga yetdi. Naqd va depozitlardagi mablag‘lar $9,89 mlrd ni tashkil etdi.
SDR bo‘yicha zaxiralar $570,1 mln, IMFdagi rezerv pozitsiyasi esa o‘zgarishsiz qoldi. Boshqa valyutadagi aktivlar 1-noyabr holatiga $58,9 mln bo‘ldi.
Ma’lumotlarga ko‘ra, joriy yil boshidan beri rasmiy zaxiralar $41,1 mlrd dan qariyb $18 mlrd ga oshgan.
Jadval:
| Ko‘rsatkich | 01.01.2025 | 01.10.2025 | 01.11.2025 |
|---|---|---|---|
| Rasmiy xalqaro zaxiralar (jami) | $41 181,6 mln | $54 994,5 mln | $59 332,7 mln |
| Xorijiy valyutadagi zaxiralar (konvertatsiya) | $8 597,7 mln | $10 182,7 mln | $10 914,1 mln |
| • Naqd va depozitlar | $8 496,0 mln | $9 163,2 mln | $9 890,9 mln |
| Oltin qiymati | $32 036,7 mln | $44 236,4 mln | $47 848,5 mln |
| • Oltin hajmi (mln troya unsiya) | 12,3 | 11,6 | 11,9 |
| SDR | $547,3 mln | $575,4 mln | $570,1 mln |
| Boshqa xorijiy valyuta aktivlari | $78,6 mln | $48,6 mln | $58,9 mln |
Xalqaro zaxiralar nima va ular qanday hisoblanadi?
Xalqaro zaxiralar – bu markaziy bank tasarrufida saqlanadigan va mamlakatning tashqi moliyaviy barqarorligini ta’minlaydigan aktivlar majmui. Ular iqtisodiyot uchun xavfsizlik qalqoni sifatida xizmat qiladi: valyuta bozoridagi bosimni yumshatadi, import xarajatlarini qoplaydi, tashqi qarzlarni to‘lashga yordam beradi va investorlar ishonchini mustahkamlaydi.
Zaxiralar tarkibi bir nechta asosiy qismdan iborat bo‘ladi. Eng yirik ulush odatda oltin hisoblanadi. Oltin xalqaro bozorlarda narxi tez-tez o‘zgaradigan bo‘lsa-da, eng ishonchli moliyaviy aktivlardan biri sifatida qabul qilinadi. Ikkinchi muhim qism – xorijiy valyutadagi mablag‘lar. Bunga naqd valuta, markaziy banklar va yirik moliya institutlaridagi depozitlar kiradi. Uchinchi yo‘nalish esa SDR kabi xalqaro moliyaviy instrumentlarga tegishli bo‘ladi. SDR maxsus valyuta emas, balki xalqaro hisob-kitoblardagi alohida aktiv turidir.
Xalqaro zaxiralar qanday hisoblanadi? Markaziy bank birinchi navbatda oltinning bozor qiymatini aniqlaydi. Keyin xorijiy valyutadagi aktivlar dollarga o‘tkazilib, umumiy hisobga qo‘shiladi. Shuningdek, SDR va boshqa xalqaro aktivlar ham dollarda baholanadi. Oxirida barcha komponentlar jamlanib, mamlakatning umumiy xalqaro zaxiralari shakllanadi.
Bu ko‘rsatkich qanchalik katta bo‘lsa, iqtisodiyot tashqi xavflarga shunchalik chidamli bo‘ladi. Xalqaro zaxiralar nafaqat moliyaviy barqarorlik o‘lchovi, balki iqtisodiy ishonchning muhim belgisi sifatida ham baholanadi.
Avvalroq Qaynoq24.uz nashri 10-noyabr uchun valyuta kurslari e’lon qilingani haqida yozgan edi.
