Fanlar akademiyasi huzuridagi Ilg‘or texnologiyalar markazi olimlari mamlakat fuqarolarining genlarini birinchi marta to‘liq tahlil qildi. Tadqiqot natijalari o‘zbekistonliklarda dunyo ilm-fanida ilgari qayd etilmagan o‘nlab yangi genetik o‘zgarishlar aniqlanganini ko‘rsatgan.
Markaz ma’lumotiga ko‘ra, har ikkinchi bola genetik darajada irsiy o‘zgarishlarga ega, shuningdek, tadqiqot ishtirokchilarining 86 foizi kamida bitta shikastlangan gen tashuvchisi sifatida qayd etilgan. Bu ko‘rsatkich xalqaro o‘rtacha darajadan deyarli ikki baravar yuqori.
Mutaxassislar bunday natijaga ayrim hududlarda qarindoshlar o‘rtasidagi nikohlarning ko‘pligi sabab bo‘lishini qayd etmoqda. Olimlarning ta’kidlashicha, bu holat kelajak avlodlarda diabet, saraton va yurak-qon tomir kasalliklari xavfini oshiradi.
“O‘zbekistonning 1000 genom loyihasi” rahbari, professor Shahlo Turdikulovaning so‘zlariga ko‘ra, olingan ma’lumotlar mamlakatning milliy genetik biobankini yaratishda asosiy manba bo‘ladi.
“Ilk bor xalqimiz genlarining haqiqiy manzarasini ko‘rdik. Agar bolalarning ko‘pchiligi yashirin irsiy mutatsiyalarga ega bo‘lsa, profilaktika va genetik maslahat tizimisiz bu jarayonni to‘xtatib bo‘lmaydi. Shuning uchun nikoh oldidan juftliklarni skriningdan o‘tkazish dasturlarini joriy etish juda muhim,” — deya qayd etgan Turdikulova.
Olimlar, shuningdek, nikohdan avval genetik skrining joriy etishni taklif qilmoqda. Bu yondashuv irsiy kasalliklarning tarqalish xavfini kamaytirishga va sog‘lom avlodni ta’minlashga xizmat qilishi kutilmoqda.
